Wednesday, December 30, 2009

از توهم انقلاب تا وقوع انقلاب

حکومت ها طبیعتا مخالف انقلاب هستند، چون هدف اصلی انقلاب ها سرنگونی حکومت هاست. از این رو در برابر افزایش احتمال انقلاب عکس العمل نشان می دهند و سعی می کنند با محدود کردن «فرصت های محیطی انقلاب» راه را بر انقلابی ها ببندند. این کار با سیاست هایی همچون دستگیری افراد، محدود کردن روزنامه ها، تحدید آزادی اجتماعی و مقابله با رسانه های اطلاع رسانی انجام می گیرد. این عکس العمل حکومت ها از احتمال انقلاب می کاهد و زمینه را برای ادامه حاکمیت ایجاد می کند. (لوپ قرمز B1) از طرفی دیگر در شرایطی خاص عکس العمل دولت ها برای تحدید «فرصت های محیطی انقلاب» خود می تواند منجر به افزایش نارضایتی اجتماعی شود. ایجاد نارضایتی در صورتی که بر اثر متعادل کننده لوپ قرمز غلبه کند، احتمال انقلاب زیاد می شود. (لوپ R1). از طرف دیگر هر حاکمیتی برای کنترل اوضاع از بدنه حاکمیت و پیاده نظام های خود استفاده می کند و در صورتی که موج مخالفت ها به بدنه حاکمیت برسد، حکومت کم کم قدرت کنترل اوضاع و تحدید اعتراض ها را از دست می دهد. (لوپ R2)

حال در همین مدل ساده فرض کنید که از اول مردم قصدی به انقلاب نداشته باشند و نارضایتی مردم در حدی نباشد که بخواهد به انقلاب منجر شود. فرض کنید برای مدت کوتاهی بنا به دلایلی حکومت در تخمین احتمال انقلاب خطا کند و دچار توهم انقلاب شود. مثلا آقایی که مسوول اطلاعات است نظریه انقلاب مخملی علم کند در حالیکه مخالفین اصلا به چنین چیزی فکر نمی کردند. شبیه سازی این مدل نشان می دهد همین بایاس کوتاه مدت (توهم انقلاب) می تواند سیستم اجتماعی را به شدت شکننده کرده و خود موجب انقلاب شود. یعنی «توهم یک فرد مسوول» می تواند عاملی حیاتی در ایجاد انقلاب باشد. حتی اگر این فرد بعد از زمان نسبتا کوتاهی (مثلا دو سال در مدل) برکنار شود، اثر خود را از طریق کمک به انباشت نارضایتی اجتماعی و قوی کردن لوپ R1 بر محیط گذاشته است. به عبارت دیگر، حاکمیت بدلیل محاسبات پرخطا و توهم آمیز خود دست به سیاست های کنترلی خاصی می زند که اندک اندک بر خشم مردم اضافه می کند و به کسانی که دلیلی برای انقلاب نداشتند دلیل می دهد. (لوپ R1)
به چنین سیستم هایی self-fulfilling prophecy می گوییم که نمونه های اجتماعی آن زیاد است. اگر عده زیادی فکر کنند که قرار است صف بنزین تشکیل شود، طبیعتا می روند که بنزین بخرند و صف بنزین تشکیل می شود. اگر عده زیادی فکر کنند که قیمت سهام شرکت الف باید بالا برود، برای خریدش سفارش می گذارند و از این رو قیمتش بالا می رود... به همین ترتیب اگر حکومتی دچار توهم انقلاب شود خود می تواند موجب انقلاب شود. حال در چنین حکومتی اگر فردی قرار است به دلیل زمینه سازی برای انقلاب مخملی محاکمه شود آیا جدای از این است که آن فرد، همان مسوول توهم زده است؟

9 comments:

ear1362 said...

اقا نوید شکل اولت نیفتاده. میشه یه بار دیگه بزاریش

ارمیا said...

عالی

Anonymous said...

خوبه که خودتم لیبلشو زدی... علمی تخیلی


ضمناً تصویر مدل سیستمیت نیافتاده...ضمناً باید سیستم همگن باشه که در ایران چنین نیست

navid said...

من تصویرش رو می بینم.. عجیبه. احتمالا به خاطر سرعت پایین اینرتنته ایرانه اگه شما از ایران تصویر رو نمی بینید... ضمنا همگن بودن هم بامزه بود!ا

Anonymous said...

شما آیا مضامین شعار های چند روز اخیر ایران رو شنیدید که معتقدید حکومت دچار توهم انقلاب مخملی شده؟
وقتی عده ای کم یا زیاد میگن "مرگ بر اصل ولایت فقیه" و یا ... به نظر شما حکومت باید چه رویکردی داشته باشد

اگه تصویر مدل شما و لوپهای مثبت و منفی اونو بتونم ببینم میگم چرا گفتم همگن

ولی به نظرم مدل سیستم سیاسی اجتماعی پیچیده ای چون ایران با سیستم داینامیکس هم چندان قابل اطمینان نمی تونه باشه ....

navid said...

دوست عزیز. این تقریبا مستقل از اتفاقات روزهای اخیر ایرانه. من این رو چند ماه پیش نوشتم. حرفش هم بیشتر یک نکته تئوریکه: این که اگه زیادی دچار توهم انقلاب باشی، عکس العملی نشان می دی که مردم رو عصبانی می کنه و موجب انقلاب می شه. برای فهمیدن کل مطلب همین یک خط کافیه. نیاز به دیدن شکل و سیمولیشن و غیره ندارید. کلا یک نکته تئوریک در مورد امکان
self-fulfilling prophecy
بودن انقلاب ها بود. همین.
.
. البته مثال شما هم جالبه... همانطور که می دونی نظریه انقلاب مخملی و نرم و دو سه سالی هست که در ایران بوسیله وزارت اطلاعات و نگهبان و کیهان و .. مطرح شد.. و حالا شما می گی مردم شعارهایی می دهند که ساختارشکنانه است.. خوب مثال شما دقیقا حمایت می کنه از این مدل.

Anonymous said...

ولی این توهم اولین توهم رژیم نبوده مثلاٌ توهم(بفرض توهم) ام القری یا زمینه سازی ظهور در میان ما یه قدمت نه سه ساله که سی ساله داره پس طبق پیگمالیون افکته شما ما الون باید دنیارو گرفته بودیم
اثر عمدتا وقتی رخ میده که شما حرف رو تو گوش طرف بخونی و خودشم بخواد که اینطوری بشه ... مثلاً هی بگی تو شاگرد اول میشی و خودشم بخواد که شاگرد اول بشه در حالیکه در ایران عمدتاً دوست ندارن انقلاب مخملی بشه...
یا توهم بازسازی معبد سلیمون و ... رو یهودیان حداقل هزار ساله دارن از طریق کتاب نبوئد هیلد تو مخ مردمشون میکنن ...میدونی که در این مورد علیرغم سابقه فولفیلینگش موفق نبودن اینکه میگی تو سه سال پیگمالیون رخ داده رو نمی تونم بپذیرم چون معتقدم این عمدتاً تقصیر سانسور اطلاعاتی رسانه های داخلی و رسانه های خارجی رخ داده که باعث شده جلوی چشما غبار آلود شه .... بگذریم شما درس میگی تئوریت هم توپه...

Anonymous said...

آقا نوید شما خیلی با سواد و با فهم و کمالات هستیدها! جواب همه سوالات را هم که بلدید.خوش به حالتون

Sir Thomas said...

فکر کنم ناشناس بحث نوید رو با ضرب المثل "خواستن توانستن است" اشتباه گرفته