او را باور کنید: یادداشتی در مورد صحبتهای محمود احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا

دیروز، مجید لینک تصویری سخنرانی رییس جمهور در دانشگاه کلمبیا را فرستاده بود. تنها چیزی که از این سخنرانی می دانستم دو یا سه خبر مخابره شده توسط بی بی سی در این مورد بود. از قضا، دیروز، در دفتر، کار یکنواختی داشتم و می توانستم در حین کار، سخنرانی را هم گوش بدهم. این بود که قبل از خواندن هر تفسیری در این مورد، اصل سخنرانی را گوش دادم.
سخنرانی شروع شد با آن حمله های عجیب و غریب رییس دانشگاه. بعد هم حرف های آرام احمدی نژاد و پرسش و پاسخ. و سخنرانی تمام شد... و رییس جمهور هر حرفی که دوست داشت زد و مخالفین هر حرفی که نمی خواستند زده شود را شنیدند. این سخنرانی، به وضوح، بهترین صحبت احمدی نژاد در این مدت بود و یکی از موفقترین سخنرانی های افراد سیاسی کشور در چند مدت اخیر. او از این موقعیت به خوبی استفاده کرد و در میان شنوندگانی که به هر حال مهمترین افراد سیاسی دنیا خواهند بود، هر چه در نظر داشت گفت. چند مورد در این زمینه:
1- نگرش رسمی ایران به مسئله فلسطین و ایده برگزار شدن انتخابات که همیشه توسط رسانه های جهانی بایکوت می شود به روشنی ارائه شد. من جمله معمول "مسئله فلسطین به ما چه ربطی دارد" را قبول ندارم. به هر حال چه بخواهیم و چه نخواهیم در حال حاضر به ما مربوط شده است. همانطور که برای آمریکا شرایط عراق و افغانستان و ایران مهم است و شرایط سودان مهم نیست، برای ما هم وضعیت اسرائیل و عراق مهم است و وضعیت زامبیا مهم نیست... امنیت ما با وضعیت آن ها گره خورده است. احمدی نژاد با موفقیت سیاستش را در این مورد گفت. سیاستی که به دلیل جذابیتش همیشه توسط رسانه ها بایکوت می شود.
2- این که نسبت "بازگشت به هزینه"سیاست حمله به هولوکاست چقدر است را نمی دانم. اما می دانم که احمدی نژاد و مردانش به مهم بودن این سیاست اعتقاد دارند. آنها در این سخنرانی موفق بودند که به روشنی حرفشان را بزنند. دلایل احمدی نژاد کاملا روشن و در جای خودش مطرح شد. نحوه منطق رییس جمهور و استفاده از دو سوال کلیدی و به جا، منطق بُرّنده ای بود.
3- سیاست هسته ای را، احمدی نژاد طوری تشریح کرد که هم آمریکا و اروپاییان محکوم می شدند و هم ما پیروز. بازهم نسبت "بازگشت به هزینه" سیاست های هسته ای کاملا مشکوک است. اما با فرض درست بودن سیاست، سخنرانی رییس جمهور یک سخنرانی کاملا موفق در حمله به مخالفان سیاست هایش بود. در حرف هایش، این ما بودیم که با آژانس کار می کردیم و این آن ها بودند که زیر بار آژانس نمی رفتند. این ما بودیم که از حمله های هسته ای نفرت داشتیم و این آن ها بودند که مردم ناکازاکی را تا چند نسل بعد بیمار کرده اند.
4- درس تروریسم را که دیگر حفطیم. آمریکا همیشه حامی گروهی است که به مردمان عادی و دولتی ما، سالها پیش، حمله کرده بودند. گزاف نیست اگر بگوییم امروز سود ماندن «مجاهدین» ضعیف در عراق برای دولت ما بیشتر از دولت آمریکاست! نه قادرند کاری بکنند و هم این که بهانه خوبی هستند که بگوییم: «ایناهاش! آمریکا خودش حامی تروریسم است.»
5- در این سخنرانی، مسئله بازدید از محل برج های دو قلو را، احمدی نژاد به روشنی توضیح داد. و همان حرفی را که می خواست با رفتنش به آنجا بزند در سخنرانی اش گفت. دیگر نیاز چندانی هم به بازدید نبود. هر چند مطمئنا «یازدهم سپتامبر» تا سالهای سال استعاره ای خواهد ماند برای حمله کردن به دیگران. و آنها می دانند که چطور از آن عنوان یک tool در toolkit شان استفاده کنند.
6- جداکردن مسئله آمریکا و مسئله اسرائیل: احمدی نژاد با مهارت این دو موضوع را از هم جدا می کند. طوری حرف می زند که آمریکایی دلش به حال خودش بسوزد. و بداند که ایران با دید کاملا متفاوتی به مسئله آمریکا نگاه می کند. این به هر حال از اتحاد این دو گروه جلوگیری می کند.
7- احمدی نژاد، در سخنرانی، طرفدارن کافی ای داشت. برایش دست می زدند و حمایتش می کردند. آن هم وقتی که از فلسطین دفاع می کرد. یا در شرایط احساسی ای مانند زمانی که به رییس سیپا گفت: «one by one» و یا «one more minute». جالب بود. برایش دست می زدند. او ارتباط قوی ای برقرار کرده بود.
8- وقتی قبل از گوش دادن سخنرانی، خبر بی بی سی را با تیتر «ما در ایران همجنس گرا نداریم» خواندم، فکر کردم قسمت اصلی سخنرانی اصلا در همین مورد بوده! اولا که احمدی نژاد به روشنی این مسئله را در "مقایسه با آمریکا" گفته بود، که البته کاملا حرف درستی است. دوم هم این که گفته بود همجنس باز نداریم، (نه همجنس گرا). سوم هم این که نماینده یک کشور اسلامی است و مطمئن باشید این جواب را با تحکمی چند برابر از سایر کشورهای اسلامی خواهید شنید. و چهارم این که فیلمی که من دیدم 80 دقیقه بود و این مورد کمتر از 30 ثانیه آن بود. تمرکز اکثر برنامه های خبری بر این موضوع، به خصوص برنامه طنز این جا، آن هم با جوک های کاملا سرد، نشان از این بود که رسما کم آورده اند و هیچ نکته دیگری در سخنانش پیدا نکرده اند. [جوک برنامه «جی النو» این بود که احمدی نژاد همچین حرفی زده، حال آن که در ایران مردان و زنان همدیگر را لمس نمی کنند... ها ها ها ... رسما کسی نخندید به جوکش...]
آری. احمدی نژاد روز موفقی داشت. یکی از بهترین سخنرانی های سیاسی سالهای اخیر را ارائه کرد. منطق استدلالهایش عموما قوی بود و انتقاد از حرف هایش محدود به انتقادهای اخلاقی است. به هر حال چاره ای نیست جز این که همینطوری، با بحث «این کار به خدا خوب نیست و گناه دارد» با او حرف بزنیم.
1- اعدام و شکنجه حقیقت سیاهی است در ایران. حقیقتی که به این راحتی نمی توان از آن گذشت. رییس عزیز، دیروز از زیر این حرف فرار کردی با به میان آوردن مسئله قاچاقچیان مواد مخدر. ولی دانشجویی که کارش را می کرد و البته حرفش را می زند زندانی کرده اندش به جرمی که کاملا مشکوک است. خانواده هایشان نگرانند و کسی به حرفشان اهمیت نمی دهد. حتی حرف رییس قوه قضاییه هم شنیدار ندارد. فکر می کنی عکس العمل کسانی که این درد را در ایران کشیده اند به این قسمت از صحبتهایت چه بود؟ بگذار پیش بینی کنم: چند فحش رکیک. – تو رسما دروغ می گفتی.
2- گفتی که هولوکاست باید تحقیق شود و تحقیق خوب است. از هر چیزی هم می توان تحقیق کرد... من و تو می دانیم که امسال چند محقق ایرانی از بهترین و خبره ترین افراد جهان در زندانهایت شب را روز کردند و روز را شب.
3- از علم و مرتبه علم گفتی. کاش فکر می کردی که در این دو سال چند سیاست غیرعلمی داشته ای. آیا اقتصاد ما به بدیهی ترین اصول شناخته شده علمی پایبند بود؟ مهمترین نشانه اش هم همین بازگشت شما به سیاست های پیشین و یادگرفتن این که «کسری بودجه تورم زاست» یا «افزایش وام مسکن باعث افزایش قیمت مسکن می شود» و یا «تورم را نمی شود با قل و زنجیر کنترل کرد». شما دارید یاد می گیرید. اما سوال این است: چه کسی هزینه این یادگیری را داد؟
اما چند نکته نهایی:
به مخالفین رییس جمهور باید قویا چند نکته ای را اشاره کرد:
- اول این که دوران تمسخر، بی ادبی و کوچک کردن حریف گذشته است. حریف شما کوچک نیست. او با هوش است. با سیاست است. نشانه اش هم همین سخنرانی اش بود. ساختن جوک و گفتن فکاهی نه انصاف است و نه سیاست درستی است. تمسخر او نشان می دهد که شما از شناختش عاجزید.
- دوم این که، به وضوح، منطق رییس جمهور مشکلی ندارد. تفاوت مخالفین قوی او، که تعدادشان هم کم است، با او، تفاوت در "پیش فرض" هاست. او می گوید «زنان آزادند چون دانشگاه می روند و از خیلی چیزها معافند» و یا «در ایران آزادی هست، آن هم بهترین نوعش» و یا حتی جمله ساده «زمین زیر پای مومن نمی لرزد». زمانی که در بحثی پیش فرض ها و تعاریف متفاوت است به این راحتی نمی توان جلو رفت؛ کنکاش دقیقتری لازم است و محیط آرامتری. زمانی که پیش فرض ها متفاوت است، سطحی ترین کار حمله به نحوه استدلال طرف مقابل است. او استدلالش را دوباره و دوباره برای شما خواهد گفت.
- آنچه مسلم است سیاست های احمدی نژاد تنش زاست، نادرست است و در کل به نفع مصالح ملی و رفاه مردم نیست. اما بدانید که او یک برتری دارد. اهل عمل است. از قالب نظریه پردازی درآمده است و به حرفی که اعتقاد دارد عمل می کند... هرچند اهل عمل بودن او در بلندمدت به پیاده شدن سیاستهای نادرستش بیانجامد.
به هر حال رییس جمهور حرفش را زد و موفق بود؛ آن هم در بدترین شرایط و به نظرم در کل به نفع ایران بود. احمدی نژاد، آن روز، قدرت رهبریش را به رخ همه کشید. زمانی که رییس کلمبیا حرفهایش را زد، من تصوری نداشتم از این که چطور می شود از زیر بار آن همه اتهام که ساخته شد خلاص شد. رسما جلسه را به یک دادگاه تبدیل کرده بود... قویا اعتقاد دارم که آن جا خدا با ما بود. اگر بعدا احمدی نژاد بگوید که در کلمبیا هم هاله نوری وجود داشت، من شاید این بار باور کنم! جالبترین قسمت سخنرانی زمانی بود که احمدی نژاد حرفش را تمام کرد و رییس دانشکده سیپا، جمله بچگانه ای در مورد این که به "سوال ها جواب ندادی ها" گفت! یاد دعواهای بچگی افتادم که یکی کتک می خورد و بعد می رفت آن دور دورها و کُرکُری می خواند!