با ربط و بی ربط به انتخابات

1- بسیاری از تبلیغات تلویزیونی و مناظره ها باعث قطبی شدن (polarization ) می شوند. فرض کنید که آدم ها را روی محوری که روی آن اعداد صفر تا ده نوشته شده بچینیم. به این صورت که هر چه افراد به صفر نزدیک تر باشند بیشتر متمایل به کاندیدای الف باشند و افرادی که به ده نزدیکترند متمایل به کاندیدای ب باشند. مناظره باعث می شود که بخش کثیری از افراد به قطب ها نزدیک تر شوند. یعنی کسی که بر عدد هفت قرار داشت به عدد هشت و نه نزدیک شود و فردی بر عدد سه بوده است به اعداد دو و یک نزدیک تر شود. به عبارت دیگر طرفداران کاندیداهای الف و ب به طرفداران دو آتشه کاندیداهای الف و ب تبدیل می شوند. اگر دیروز به پدر و مادرشان توصیه می کردند که به کاندیدای مورد علاقه شان رای بدهند بعد از مناظره سوار موتور می شوند و می روند وسط خیابان. دلیل روانشناسانه این موضوع confirmation bias است.

2- confirmation bias به تمایل خاصی در انسان گفته می شود که در آن افراد به دنبال تایید اعتقادات و نظرات اولیه شان از طریق اطلاعات موجود هستند. با آزمایش های متعدد نشان داده شده است که افراد اولا بیشتر به دنبال اطلاعاتی هستند که اعتقادات شان را تایید می کند (در برابر اطلاعاتی که آن ها رد می کند) و ثانیا اطلاعات موجود را به نحوی مورد اعوجاج - به معنی distortion - (یا دست کم تفسیر) قرار می دهند که اعتقاداتشان را تایید کند. یعنی هم اطلاعاتی که به نفعشان هست را می بینند و هم سایر موارد را به نحوی تحلیل می کنند که به نحوشان باشد. این دو مورد به عنوان ریشه های confirmation bias شناسایی شده و جالب این است که آزمایش ها نشان می دهد که انسان برایش اطلاعات کمی و کیفی فرق چندانی ندارد و هر دو را در جهت تایید اعتقاداتش دچار تغییر می کند. این یک خصوصیت فردی است. با آنچه که به شارلاتان بازی معروف است کاملا فرق دارند و افراد ناآگاهانه مرتکب این بایاس می شوند. به این ترتیب لوپ تشدید کننده ای فعال می شود که ما را از هفت به هشت و بعد به نه و ده می رساند - یا در جهت عکس به صفر.

3- اما برای دو دسته افراد موضوع فرق دارد. اول افرادی که در محور تعریفی ما روی اعدادی مثل 4 و 5 و 6 قرار می گیرند کمی موضوع متفاوت است. این افراد هم عموما با مناظره اول کمی بر قطبیت شان افزوده می شود اما کاملا ممکن است که جهت شان عوض شود و متمایل به سمت دیگری گردند. ذهن آدمی هم نمی تواند تمام اطلاعات ارائه شده در یک مناظره را تفسیر کند برای همین دو یا سه مورد خاص می تواند تاثیر گذار باشد. دوم افرادی که تصمیمی به رای دادن نداشتند. مناظره می تواند آنان را به انتخاب و اظهارنظر تشویق کند. به موضوعی که فردا قرار است موضوع کوچه و بازار و کلاس و مهمانی شان باشد توجه می کنند و قضاوت می کنند.

4- با این اوصاف صحبت من که روی عدد هفت بودم و تو که روی عدد سه بودی در مورد مناظره ای که اتفاق افتاده خیلی روشن و قابل استفاده نخواهد بود و آنچه مهم است این است که بر سر مردمی که روی اعداد چهار و پنج و شش بودند چه آمده؛ یا افرادی که اصلا روی محور نبودند... از مناظره موسوی با احمدی نژاد، بر طرفداری من از موسوی افزوده می شود و بر طرفداری او از احمدی نژاد و جالب تر از همه بر طرفداری شخص سومی از کروبی! بدون این که کروبی اصلا در مناظره حضور داشته باشد. من می گویم ببین چه مناظره خوب تمام شد و او می گوید ببین چه مچ آدم ها رو گرفت و شخص سوم می گوید نه، هیچ کدام شان خوب نیستند کروبی لازم بود که هم احمدی نژاد را ساکت کند و هم برنامه های مدون اش را بگوید. هیچ کدام مان هم نمی دانیم چه بر سر چهار و پنج و شش آمد. داده های بی طرفانه لازم است.

---

پ.ن.1. طبیعتا دینامیک انتخابات، به دینامیک ذهنی هر فرد - مانند آنچه که در بالا گفته شد - محدود نمی شود. در ساختاراجتماعی هم دینامیک هایی فعال می شود که اتفاقا بسیار قوی هستند. بعدا می شود در موردش حرف زد. اما به اجمال دو دینامیک معروفش می تواند اول مدل بس باشد که در آن افراد به افراد نزدیک تر اطلاع می دهند و افراد جدید به افراد جدیدتر اطلاع می دهند (مثل نفوذ تکنولوژی با word of mouth) و دوم دینامیکی مانند دینامیک مُد لباس که در آن وقتی طرفداران یک ایده زیاد شدند متفاوت بودن و ارائه ایده جدید جذاب می شود. مدل اول باعث رفتار S شکل می شود و مدل دوم باعث نوسان می شود (ولی در مورد انتخابات فرکانسش بسیار پایین است و به نظر من از حدود یک دوره است. مثلا کسی که دفعه پیش می گفت الف این دفعه بگوید ب برای این که متفاوت شود)

پ.ن. 2. آقا، یکی به کروبی بگه که در مناظره اش باعث نشه احمدی نژاد مظلوم به نظر بیاد ها! فیلم کروبی و برنامه شبکه دو اش نشان داد که مشاورهاش اصلا خوب عمل نمی کنند. یکی به اش ندا بده که گول طرفدارهای رادیکال اش رو نخوره. مردم دوست ندارند رییس جمهورشون تحقیر شه.

پ.ن. 3. پست پایینی رو نگاه کنید اگه تا حالا ندیدید و اگه خواستید پیش بینی تان از انتخابات رو بنویسید.