نکاتی ابتدایی در مورد مقاله نوشتن 101 (3)

چند مطلب در مورد مقاله نوشتن در حوزه های علوم انسانی می نویسم. مخاطبم دانشجوهای علوم انسانی با تجربه ای کمتر از تجربه من - که آن هم کم است - است! این سومین مطلب است.
---
3- روش تحقیق/داده های تحقیق

همانطور که قبلا گفتم روش های تحقیق متنوعی در علوم انسانی وجود دارد و البته ژورنال های مختلفی هم هست و هر کدام فرمت ویژه ای برای تشریح این بخش دارند یا ندارند. پس اولین و شاید آخرین توصیه اصلی ام برای نگارش این بخش برای هر ژورنال، نگاه به چهار پنج مقاله از افراد معروف در آن ژورنال است. به این صورت یاد می گیرید که کلا روش تحقیق با چه جزئیاتی باید در مقاله ذکر شود و چگونه ذکر شود. اما بعد از این توصیه کلی، چند نکته مهم:

- یکی از اهداف بیان روش تحقیق ساخت اعتبار (authenticity) است. در روش های کیفی این امر به اوج می رسد. مثلا زمانی که شما در روش تحقیق تان راجع به فرهنگ فلان سازمان می گویید آقاجان من رفتم و سه سال هر روز در آن سازمان مثل اسب کار کردم و هر روز بعد از ظهر از مشاهداتم یادداشت برداشتم. حتی در روش های کمی هم گاه باید به خواننده اطمینان بدهید که از فلان خطای متدولوژیک که رایج است اطلاع دارید و طراحی تحقیق تان به نحوی است که از آن جلوگیری می کند. (مثلا اگر تحقیقتان در مورد اعتماد بیش از حد به خود است، در آزمایشاتتان از آدم ها، اول بازه اطمینان برای یک سوال را پرسیده اید و بعد حدس شان برای جواب درست را، چون اگر این کار را بر عکس انجام بدهید بازه ای که ارائه می دهند را با جواب anchor می کنند.)

- اگر مصاحبه انجام داده اید می توانید نمونه سوالات مصاحبه را ذکر کنید یا در appendix مقاله جزییات بیشتری ارائه دهید. در تشریح می توانید بگویید که مصاحبه ها چقدر طول کشید، آیا تکرار شد، و ... خوانندگان دوست دارند محیط مصاحبه را تصور کنند.

- در مقالاتی که به شیوه آزمایش های تجربی است قالب روش تحقیق هم تقریبا مشخص است و هر گونه نوآوری که در نگارش این بخش بزنید نشان خواهد داد که این کاره نیستید! و عملا داور مقاله شما می فهمد که آموزش لازم را ندیده اید. به مقالات OBHDP مراجعه کنید و ببینید که روش تحقیق را چه طور ذکر کرده اند. در چنین مقالاتی باید نوع آزمایش، انواع حالت ها، گروه کنترل، متغیرهای مختلف و شیوه اندازه گیری آن ها کاملا مشخص شود.

- در برخی از مقالات ممکن است روش تحقیق بیشتر به بیان نحوه جمع آوری داده محدود شود. این که داده ها از کجا آمده است. مثلا اگر رگرسون می زنید دیگر بیان معادله به صورت کلی و منبع داده کفایت می کند و گاه شاید این بخش در دل بخش دیگری بیاید. در برخی از ژورنال ها هم شاید نیازی به بیان روش تحقیق نباشد. مثلا در ژورنال های تحقیق در عملیات گاه دیده ام که چون مثلا در آن ژورنال خاص همه با یک روش خاص کار می کنند دیگری نیازی نیست که هر کس روش خود را توضیح دهد. از این رو حتما برای هر ژورنال اول نگاه کنید ببینید مقالات خوب آن ژورنال چه طور به این بخش پرداخته اند.

- مقالاتی هم هستند که مقالات مرور ادبیات هستند که بیشتر (نه لزوما همیشه) در ژورنال هایی که نام آن ها با نام Review ختم می شود دیده می شود. بهترین نوع آن در مدیریت Academy of Management Review است. نگاهی به ساختار مقاله هایش بیندازید. در این نوع ژورنال ها گاه روش استخراج منابع بیان می شود، اما عموما به چند خطی اکتفا می گردد و مقاله به صورت یک مرور روان یک موضوع نگارش می شود. حساب این مقالات که درصد کمی از مقالات را شامل می شوند را باید جدا کرد. این نوع مقالات عموما بسط یافته مرور ادبیات معمولی است که قبلا در موردش نوشته ام (مطلب شماره 2).

- امانتداری و راستگویی در بیان روش تحقیق مهم است. شاید فکر کنیم که می توان طوری آسمان و ریسمان کرد که داور مقاله جو گیر شود. هر چند نوع نگارش مهم است و می تواند بر مطلوبیت کار بیفزاید اما خالی بندی های شایع در پروژه های درسی در مقاله های علمی عموما رو می شود. مثلا مقاله شما را کسی داوری می کند که خودش کار شما را قبلا انجام داده و می داند حرف شما چقدر اعتبار دارد. هر چند به نظر من برای راستگویی در کار علمی نیازی به دلیل نیست.

لینک به مطلب قبلی:
نکاتی ابتدایی در مورد مقاله نوشتن 101 – (1)
نکاتی ابتدایی در مورد مقاله نوشتن 101 – (2)